Wist je dat? Nuttige weetjes over ‘bijzondere arbeid en extra toeslag’ in de cao Handelsvaart

Veel werknemers lezen hun cao niet tot nauwelijks omdat ze hem vaak saai, ingewikkeld of te lang vinden. Ze missen hierdoor dan echter wel belangrijke informatie over loon, overwerk, verlof/vakantie, rechten bij ziekte of pensioen, en dat is eigenlijk best wel zonde.

In dit artikel lichten we aan de hand van een voorbeeld toe dat verdieping in de cao loont.

"De ‘Dockersclause’ in de cao regelt dat zeevarenden niet zomaar ingezet mogen worden voor bijvoorbeeld het laden en lossen van vracht."

Artikel 15, bijzondere arbeid en extra toeslag

Lange werkdagen en onregelmatige werktijden zijn onlosmakelijk verbonden aan het beroep van een maritieme professional. Waar vroeger de bemanning even kon uitblazen als het schip langszij lag en tijd had om de wal op te gaan, zien we dat dit steeds lastiger is geworden. Havens liggen verder van de stad vandaan en de tijd dat een schip binnen  ligt is veel korter geworden. Bovendien gelden er ter plaatse vaak stringente veiligheids- en/of visumregels, waardoor het niet mogelijk is om van boord te gaan.

Ook is er een trend zichtbaar waarbij rederijen graag hun eigen personeel inzetten om de lading te laden en te lossen om daarmee, al dan niet in opdracht van een charteraar, te kunnen besparen op het inhuren van havenarbeiders. Dit zorgt er helaas wel voor dat de werkbelasting van maritieme professionals alleen maar verder stijgt en de lange werkdagen alleen maar nog langer worden.

CAO Handelsvaart artikel 15

Daarom hebben we in de cao Handelsvaart in artikel 15 hier speciale afspraken over gemaakt. Deze worden ook wel de zogenaamde ‘Dockers-clause’ genoemd. Dit houdt in dat het laden en lossen, het vastzetten en losmaken van lading, het bedienen van de kranen of winches en het trimmen van de lading in principe altijd gedaan moet worden door havenarbeiders en niet door zeevarenden. In de cao worden deze werkzaamheden ook wel bijzondere arbeid genoemd.

Deze regel kent echter drie uitzonderingen.

De eerste uitzondering geldt als het schip (speciale) gassen vervoert en eigen koppelings- en ontkoppelingssystemen heeft. In het kader van de veiligheid moet het werk door gekwalificeerd personeel uitgevoerd worden en mogen eigen zeevarenden hiervoor worden ingezet.

De tweede uitzondering is als het schip zware lading en/of projectlading vervoert. Alleen als er gekwalificeerde havenarbeiders voor het laden, lossen en vastzetten van zware lading beschikbaar zijn, moeten deze ingezet worden in plaats van eigen zeevarenden. Deze havenarbeiders dienen wel gekwalificeerd te zijn voor dit werk op basis van hun opleiding en ervaring. In verband met de veiligheid moeten zij in staat zijn om de stabiliteit van het schip te  beoordelen. Als deze gekwalificeerde havenarbeiders niet beschikbaar zijn, mag de rederij haar eigen zeevarenden hiervoor inzetten.

De derde uitzondering geldt als er in algemene zin onvoldoende havenarbeiders beschikbaar zijn om het schip te laden en te lossen en/of de lading los te maken of vast te zetten. Voor deze derde uitzondering gelden echter wel aanvullende regels. De betrokken ITF-havenwerkersvakbond moet bijvoorbeeld vooraf toestemming geven om de rederij haar eigen zeevarenden deze werkzaamheden te laten uitvoeren. Ook staat in de cao dat in dit geval de zeevarende niet verplicht mag worden om deze werkzaamheden uit te voeren. Het is voor de zeevarende dus altijd op basis van vrijwilligheid. In verband met de veiligheid is een vereiste dat de zeevarende hiervoor gekwalificeerd is. 

En als zeevarenden dan toch ingezet worden om deze werkzaamheden uit te voeren, dan is in de cao afgesproken dat zij hiervoor een extra toeslag ontvangen . Deze extra toeslag is niet inbegrepen in een eventuele vaste overwerktoeslag of een andere toeslag. Daarnaast is dit jaar in de nieuwe cao Handelsvaart deze toeslag voor bijzondere arbeid verhoogd van 66% naar 70% van de uurverdienste.

Bovenstaande regels gelden niet alleen voor zeevarenden die onder de cao Handelsvaart vallen. Ook in de cao’s voor zeevarenden van buiten de EU gelden soortgelijke regels en voorwaarden. Alleen de hoogte van extra toeslag is dan vaak anders afgesproken.

Sta daar de eerstvolgende keer eens bij stil. Uit ervaring weten wij namelijk dat er vaak niet volgens de cao wordt gehandeld. Niet alleen bij Nederlandse/EU zeevarenden, maar ook bij zeevarenden die buiten de EU wonen.

Advies en begeleiding door Nautilus International

Zoals je kunt lezen is het belangrijk om als zeevarende te weten wat jouw loon- en arbeidsvoorwaarden zijn. Daarom is het belangrijk om lid te zijn van Nautilus International, waarmee wij samen de collectieve en individuele loon- en arbeidsvoorwaarden kunnen behartigen.

Is iets niet duidelijk genoeg of wil je iets kwijt aan ons over dit onderwerp, neem gerust contact op via InfoNL@nautilusint.org

En als je nog geen lid bent? Meer informatie over jouw lidmaatschap kun je vinden op onze website:  https://www.nautilusint.org/nl/word-lid/